Niemiecki urząd skarbowy Finanzamt w postępowaniu administracyjnym może nakładać na podatnika różnego rodzaju kary za niewywiązanie się (na czas) z obowiązków, które prawo podatkowe przewiduje.
Zatem warto sobie uświadomić jakie instrumenty przymusu istnieją, aby ich uniknąć lub się przeciwko nim bronić.
Niemiecka ordynacja podatkowa (Abgabenordnung) nazywa podatkowe kary administracyjne dodatkowymi świadczeniami podatkowymi (steuerliche Nebenleistungen).
Dodatek za opóźnienie (Verspätungszuschlag)
Podatnik ma obowiązek składania oświadczeń podatkowych (Steuererklärung) oraz deklaracji wstępnych (Voranmeldung) w ustawowo przewidzianych terminach. Te terminy różnią się w zależności od rodzaju podatku i rodzaju rozliczenia. Jeżeli podatnik nie wywiąże się z tego obowiązku na czas, urząd skarbowy może, ale nie musi, nałożyć na niego dodatek za opóźnienie. Przy nakładaniu tej kary urząd skarbowy ma pewne ustawowe pole manewru, w ramach górnych i dolnych granic wysokości dodatku. Dodatkową przesłanką nałożenia tej kary jest zawinienie podatnika. Adresat decyzji o nałożeniu dodatku może się bronić argumentując w odwołaniu, że nie zawinił zwłoce, przykładowo długotrwała choroba uniemożliwiła mu przygotowania rozliczenia na czas. Zamiast odwołania adresat może też złożyć wniosek o obniżenie dodatku argumentując, że wysokość dodatku jest niewspółmierna.
Świadczenie za opóźnienie (Verzögerungsgeld)
Świadczenie za opóźnienie funkcjonuje podobnie jak dodatek za opóźnienie, dotyczy ale braku współpracy podatnika przy kontroli podatkowej (Außenprüfung) oraz przetransportowania dokumentacji podatkowej za granicę bez zgody administracji skarbowej. Tutaj kary mogą być o wiele wyższe niż przy dodatku za opóźnienie.
Dodatek (Zuschlag)
Dodatek nakłada się w ramach oszacowania podatku (Steuerschätzung). Jeżeli podatnik nie złoży rozliczenia mimo wezwania przez administrację skarbową, urząd skarbowy może oszacować podstawy opodatkowania oraz podatek i wydać decyzję oszacowania (Schätzungsbescheid). Oprócz tego, że urząd skarbowy przy oszacowaniu będzie wychodził z dla podatnika niekorzystnych parametrów, to jeszcze może dołożyć dodatkowo dodatek.
Odsetki podatkowe (Steuerzinsen)
Dług wobec urzędu skarbowego jest oprocentowany, a odsetki wynoszą 0,5% za każdy miesiąc. W skali roku jest to więc 6%. Trybunał podatkowy w 2018 stwierdził, że ze względu na niskie odsetki rynkowe, odsetki podatkowe są niewspółmiernie wysokie. Z drugiej strony urząd skarbowy też wypłaca odsetki podatnikowi w takiej samej wysokości za dług, który administracja skarbowa ma wobec podatnika. W obu przypadkach ale istnieje piętnastomiesięczny okres bezodsetkowy. Jeżeli zatem podatnik za 2018 rok będzie mieć dopłatę, to oprocentowanie zaczyna się dopiero od kwietnia 2020. To samo dotyczy oprocentowania zwortu. Nie pobiera się odsetek od kar lub samych odsetek.
Dodatek za zwłokę (Säumniszuschlag)
Inaczej niż w przypadku dodatku za opóźnienie przy dodatku za zwłokę nie chodzi za brak rozliczenia w terminie, ale za brak zapłaty w terminie. Spóźnialski podatnik może zatem zostać ukarany podwójnie za brak rozliczenia i za brak zapłacenia. Inaczej niż w przypadku dodatku za opóźnienie tutaj urząd skarbowy nie ma wyboru, urząd skarbowy musi doliczyć dodatek za zwłokę w wysokości 1% długu za każdy rozpoczęty miesiąc zwłoki, przy czym zaokrągla się dodatek w dół na kwotę, która się dzieli przez 50. Dodatek nie jest też uzależniony od winy podatnika.
Grzywna w celu przymuszenia (Zwangsgeld)
Aby przymusić podatnika do konkretnego zachowania, urząd skarbowy może też nałożyć grzywnę. Jeżeli podatnik na grzywnę nie zareaguje, to urząd może też wielokrotnie nakładać grzywny za to samo zachowanie podatnika. Jeżeli egzekucja w majątek podatnika długu za grzywnę nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, administracja podatkowa może też wnioskować do sądu o zamianę grzywny na areszt.
Koszty
Dalszym dodatkowym świadczeniem podatkowym są koszty, które podatnik musi zwrócić administracji podatkowej za jej czynności wobec podatnika. Dotyczy to oczywiście tylko dodatkowe czynności. Za samo postępowanie opodatkowania podatnik nie ponosi kosztów. Koszty zajęcia konta bankowego przez urząd skarbowy podatnik uchylający się do zapłacenia podatku musi ale zwrócić do urzędu skarbowego.
Inne
Ordynacja podatkowa też przewiduje dodatkowe świadczenia podatkowe w ramach ceł i oświadczeń rentowych. Te kary ale nie dotyczą sytuacji większości podatników, zatem można je tutaj ominąć.
Odwołania
Nałożenie dodatkowych świadczeń podatkowych na podatnika odbywa się w formie decyzji administracji podatkowej. Od takiej decyzji podatnikowi przysługuje prawo odwołania w ciągu odpowiedniego terminu. Potem decyzja staje się prawomocna. W przypadku odwołania urzędnik albo sam podejmuje decyzję na korzyść podatnika lub przekazuje sprawę swojemu przełożonemu, który ją jeszcze raz bada. Jeżeli ostatecznie urząd odrzuci odwołanie, to podatnik może zwrócić się w odpowiednim terminie do sądu finansowego pierwszej instancji oraz w dalszej kolejności do Trybunału Finansowego w drugiej instancji.
Czy zupełny brak reakcji na wezwania z niemieckiego urzędu skarbowego spowoduje, że urząd zapomni o podatniku?
Mimo wezwań ze strony urzędu skarbowego, do np. rozliczenia podatku z uzyskanego w Niemczech dochodu ze stosunku pracy czy pobierania renty lub emerytury, niektórzy całkowicie uchylają się od obowiązku złożenia zeznania podatkowego tzw. Einkommensteuererklärung sądząc, że lekceważenie urzędu pozwoli uniknąć dopłaty (ew. odsetek i kary). Niestety jest do bardzo złe myślenie, które po czasie z pewnością doprowadzi do kłopotów. Zwłaszcza dotyczy to osób, które posiadają zameldowanie w Polsce i w związku z tym uważają się za bezkarnych wobec fiskusa w Niemczech.
Jeśli niemiecki urząd skarbowy, po drugim wezwaniu do rozliczenia nie otrzyma zeznania podatkowego to zazwyczaj na podstawie znanych i szacowanych dochodów sam wyliczy należny podatek. Skutkiem takiego szacunku jest wysyłana do podatnika decyzja szacunkowa. Jeżeli urząd nie odnotuje wpłaty wyliczonego podatku w wyznaczonym terminie a dłużnik przebywa w Polsce, po kilku wezwaniach do zapłaty sprawa zostaje skierowana do urzędu skarbowego w Polsce, który nie będzie miał żadnego problemu z wyegzekwowaniem należności.
